In oktober 2005 was de lancering van AVV voorpaginanieuws: een nieuwe vakbond, opgericht door een paar jonge honden die ontevreden waren met de oude, vergrijsde en verstarde vakbonden. De eerste voorzitter, Mei Li Vos, was wekenlang niet van de buis af te slaan. AVV raakte een snaar in alle geledingen, van rechts tot links. De boodschap dat niet meer alleen grijze mannen over de arbeidsvoorwaarden moesten beslissen, met hun focus op VUT, prepensioen en ouwe-lullendagen, herkende iedereen. En eindelijk eens een ander bericht over vakbonden dan dat het aantal leden wéér verder gedaald was, ging er ook wel in.
Onze vernieuwende democratische vondst om dan maar iedereen over zijn eigen cao te laten stemmen, riep erg gemengde reacties op. Er waren er die riepen: ‘Hèhè, eindelijk. Dat werd tijd, met een organisatiegraad in Nederland tussen de 10 en 15%, en bovendien vooral oudere vakbondsleden, moest dit ervan komen.’ En er waren er die riepen: 'AVV blaast de vakbonden op.'
Die democratische vondst kwam uit mijn koker, degenen die Het polderkartel gelezen hebben, weten dat. Ik had natuurlijk vooraf nagedacht over wat we konden verwachten met deze boude stap, en samen met de andere oprichters, een heleboel scenario’s overwogen. Daardoor werden we niet echt verrast door de reacties: Aandacht vanuit radio en TV, kranten en tijdschriften. Universiteiten en hogescholen die vroegen of wij gastlessen kwamen verzorgen. Sommige vakbonden en werkgeversverenigingen die wilden kennismaken. Interesse vanuit de landelijke politiek. Pensioenfondsen en verzekeraars vroegen onze deelname bij seminars en debatten. Werknemers en zzp-ers die zich aanmeldden en actief wilden worden. Ondernemingsraden die met ons in gesprek wilden. Werkgevers met interesse in een nieuwe vakbond. Lastercampagnes van de meest conservatieve vakbond als AVV ergens zijn gezicht liet zien.
Ik ben zelfs een keer uitgenodigd door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daar kwam een Zweedse delegatie van politici, werkgevers en vakbonden op bezoek. In Zweden was namelijk net de organisatiegraad gedaald van 80% naar 70% of zo, en daar waren ze vreselijk van geschrokken. Hoe deden ze dat in landen met een nog lagere organisatiegraad? En dan bleken er ook nog cao’s te worden gesloten in sectoren waar vrijwel niemand lid was! En dan ook nog een vakbond die niet-leden een stem gaf. Ze keken alsof ze water zagen branden.
De afgelopen jaren is AVV in een groeiend aantal sectoren en bedrijven actief geworden als cao-partij. Veelal zijn dat bedrijven waar de organisatiegraad nog een stuk lager is dan die gemiddelde 10 à 15%, soms wel onder de 1%. We lieten steeds weer zien dat we met ons vernieuwende draagvlakmodel tot goede resultaten met draagvlak konden komen.
Maar afgelopen jaar gebeurde er iets opmerkelijks. Iets wat ik niet had kunnen voorspellen. AVV is actief geworden in een bedrijf met een beroepsgroep waar de organisatiegraad boven de 95% ligt. Die had ik niet zien aankomen. Sterker nog, als iemand mij dat van tevoren had gezegd, had ik het niet geloofd. Een grote groep piloten heeft zich bij ons gemeld als lid, en we zijn nu in gesprek met KLM. Ons draagvlakmodel heeft hier geen enkele toegevoegde waarde, immers, vrijwel elke piloot is lid van een vakbond. Dan roept het gebruik van ons draagvlakmodel alleen maar vragen op.
Daarom hebben we als bestuur ons cao-protocol een beetje aangepast en de mogelijkheid opgenomen dat een bedrijfsledengroep in een sector met hoge organisatiegraad aan het bestuur vraagt om in die sector alleen de leden te laten stemmen. Dat is dus ook gebeurd bij onze KLM—bedrijfsledengroep. (Uiteraard staan de verschillende opeenvolgende versies van ons cao-protocol transparant op onze site.)
En nu maar hopen dat deze voor mij totaal onverwachte ontwikkeling (waarmee AVV een beetje opschuift in de richting van de traditionele vakbonden,) niet de aanzet is dat AVV straks ook een club is met alleen nog maar oude mannen die zich druk maken om hun VUT…. en dat er een tweede ‘AVV’ nodig is om ons wakker te schudden. Maar ik ben ervan overtuigd dat dat zo’n vaart niet zal lopen!
02 mei 2022
