We hebben een regeerprogramma. Normaal heet dat ‘regeerakkoord’ omdat de partijen in de coalitie het erover eens zijn. Nu is dat niet per se het geval. Immers, die partijen hebben zelf in mei van dit jaar een ‘hoofdlijnenakkoord’ gepresenteerd.
Het kabinet dat bedoeld was als extraparlementair (maar waar toch veel Kamerleden in plaats hebben genomen) heeft dit nader uitgewerkt in het regeerprogramma. Bij de behandeling in de Tweede Kamer zal pas blijken of de coalitiepartijen dit regeerakkoord steunen en de plannen overeind blijven. De eerste plenaire debatten laten een beeld zien van coalitiepartijen die het niet eens zijn met de uitgewerkte plannen van het kabinet. Het geheel geeft het beeld van een nu al onstabiel kabinet.
Er valt genoeg op te merken aan het regeerprogramma. Voor nu echter alleen commentaar op een paar van de onderwerpen die het meest met vakbondswerk te maken hebben. Maar AVV is bovenal een democratische vakbond, dus ik ontkom er niet aan om te beginnen met het helaas ondemocratische karakter van zowel dit kabinet als dit regeerprogramma.
Om te beginnen is de PVV een stichting waar Geert Wilders het als enige voor het zeggen heeft. In veel Europese landen is het verplicht dat een politieke partij een vereniging is, en kan een stichting geen politieke ‘partij’ zijn.
Wilders heeft zelf altijd veel kritiek op politieke leiders in bijvoorbeeld de EU, omdat die niet rechtstreeks door de kiezer gekozen zijn. Nu doet hij hetzelfde met premier Schoof. Die is niet alleen niet verkozen, voordat hij premier werd had vrijwel geen Nederlander ooit van de man gehoord.
Daarenboven heeft het kabinet op 12 september aangekondigd dat ze de Tweede Kamer buiten werking gaan stellen door een asielcrisis uit te roepen. Ik schrijf deze column bijna twee weken later, maar de crisis is nog niet uitgeroepen. Als je weken na moet denken of iets een crisis is, is het dus geen crisis.
Hoe dan ook, een slechte start voor deze coalitie en dit kabinet.
Ik wil hier enkel ingaan op het onderwerp bestaanszekerheid, door de regering uitgesplitst naar onder meer werkzekerheid en inkomenszekerheid. De regering merkt op dat er minder van het nationale inkomen naar werkenden gaat en wil dat veranderen. De plannen die de regering op dit vlak heeft, zijn niet slecht. Misschien komt dat omdat de minister van SZW een oud CDA-Kamerlid is die de materie goed kent en nu namens NSC probeert inhoud te geven aan ‘goed bestuur’. Hoe dan ook, de regering constateert dat de huidige regels de kloof tussen vast en flex versterken. Die constatering was in 2005 ook één van de redenen om AVV op te richten. De regering wil “het doorgeschoten beroep op flexibele contractvormen terugdringen”. Daarnaast wil de regering (eindelijk) meer duidelijkheid verschaffen over de positie van werknemers versus zelfstandigen, en daarop handhaven door de belastingdienst. Dat valt toe te juichen, omdat dit dé grote (juridische) problemen zijn van de afgelopen jaren op de arbeidsmarkt (naast de personeelskrapte). Om de arbeidsmarktkrapte tegen te gaan, wil de overheid de kwaliteit van werk verhogen. De regering blijft rijkelijk vaag op dit punt, maar ik vermoed dat ze het vele laag betaalde werk dat weinig toevoegt aan de economie willen terugdringen.
Op het punt inkomenszekerheid mist echter een essentieel onderdeel: de afschaffing van het jeugdloon voor achttien jaar en hoger. In Nederland krijg je op je 18de slechts 50% van het minimumloon, terwijl je wel volledig belasting betaalt, stemrecht hebt, mag autorijden, niet meer leerplichtig bent et cetera. In andere Europese landen krijg je dan gewoon het volledige minimumloon. Wat heb je immers aan halve bestaanszekerheid?
Bijzonder vind ik ook dat het regeerprogramma met geen woord rept over pensioen (behalve voor militairen). De hervorming van het pensioenstelsel staat voor de deur, er wordt een slordige 1.600 miljard euro herverdeeld, de roep om meer inspraak is groot, en de regering zegt er niets over.
Er valt natuurlijk nog ontzettend veel meer te zeggen over het regeerprogramma, maar indachtig ‘schoenmaker, blijf bij je leest’, houd ik het hier even op de belangrijkste algemene punten die gaan over werk. De richting van de plannen lijkt me goed, maar er missen essentiële dingen. En we moeten nog maar zien of de plannen ook in wetgeving worden omgezet. Daar heb ik eerlijk gezegd een hard hoofd in, gelet op het feit dat deze regering geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer, en ook intern nogal verdeeld lijkt. We gaan het meemaken.
- Martin Pikaart
25 september 2024
